Çöpe gidecek malzemelerle bilimi keşfetmeye hazır mısınız? İşte evde yapabileceğiniz, çocukların bilimsel merakını ateşleyen 5 yaratıcı proje:
🔧 1. PET Şişeden Roket Lansman Sistemi
STEM Alanı: Fizik/Hidrodinamik
Malzemeler:
- Boş pet şişe (1.5L)
- Kağıt havlu rulosu
- Bisiklet pompası
- 3 adet çöp şiş
Yapılış:
- Şişenin altına 3 şişle üçgen ayak yapın
- Kağıt rulosunu koni şeklinde roket gövdesine dönüştürün
- Şişenin ağzına sıkıca oturtun
- Pompayla basınç uygulayarak fırlatın
📊 Ölçümleme: "Roketin menzili şişenin doluluk oranıyla nasıl değişir?" deneyi yapın
⚖️ 2. Karton Kutu Terazi
STEM Alanı: Matematik/Denge
Malzemeler:
- Ayakkabı kutusu
- 2 adet plastik kapak
- İp
- Makas
Yapılış:
- Kutunun iki yanına eşit mesafede delik aç
- Kapakları iplerle as
- Terazi koluna kilogram başına kaç kalem denk geldiğini buldur
🧮 Öğrenim Çıktısı: Kütle ve denge ilişkisi
💡 3. CD-Ayna Güneş Fırını
STEM Alanı: Enerji Dönüşümü
Malzemeler:
- Eski CD'ler
- Alüminyum folyo
- Pizza kutusu
- Streç film
Yapılış:
- CD'leri 45° açıyla kutunun içine yapıştır
- Folyoyla yansıtıcı yüzey oluştur
- Üstünü streçle kapat
- Küçük yiyecekleri eritmeyi deneyin
🌡️ Veri Toplama: Farklı saatlerde iç sıcaklık ölçümü
🛰️ 4. Tuvalet Kağıdı Rulosu Uydu Modeli
STEM Alanı: Uzay Teknolojileri
Malzemeler:
- Tuvalet kağıdı rulosu
- Alüminyum folyo
- Strafor köpük
- Renkli bantlar
Yapılış:
- Ruloyu folyoyla kapla
- Strafordan güneş panelleri kes
- Uydunun görevine göre tasarla (iletişim/meteoroloji)
🛰️ Konsept: TÜRKSAT 6A'yı modelleyin
⏳ 5. Plastik Şişe Su Saati
STEM Alanı: Zaman Ölçümü
Malzemeler:
- 2 adet pet şişe
- Su
- Gıda boyası
- Kronometre
Yapılış:
- Şişelerin tabanlarını birleştir
- Üstteki şişeye delikler aç
- Suyun akış hızını ölçerek zaman kalibrasyonu yap
⏱️ STEM Aktivitesi: "Delik çapı zaman ölçümünü nasıl etkiler?" hipotezini test edin
♻️ Atık Malzeme Güvenliği
✔ Plastikler: BPA içermeyenleri seçin
✔ Metaller: Keskin kenarları bantla kapatın
✔ Kimyasallar: Gıda boyası dışında kimyasal kullanmayın
📊 Proje Başına Maliyet: Ortalama 12-35 TL
⏳ Yapım Süresi: 15-45 dakika
"Çöpe atılacak bir şişe, bir çocuğun bilim insanı olma yolundaki ilk laboratuvar malzemesidir!"
🌟 Proje Geliştirme İpuçları
-
Yaş Gruplarına Göre Uyarlayın:
▶ 5-7 yaş: Daha büyük parçalar
▶ 8-12 yaş: Ölçüm ve veri ekleyin
-
Ders Müfredatına Entegre Edin:
▶ Fen Bilgisi: Enerji dönüşümü
▶ Matematik: Oran-orantı
🏆 En İyi STEM Atık Yarışmaları
- TÜBİTAK Geri Dönüşüm Proje Yarışması
- Çevre Bakanlığı Sıfır Atık Turnuvası
- İSTEK Okulları "Çöp Bilim" Şenliği
📌 Kaynak: TÜBİTAK Bilim Çocuk Dergisi Atık STEM Projeleri Arşivi
Çocuğunuzla birlikte bir bilim insanı olun; çöpünüz altına dönüşsün! 🔬🌱
